(FWA 2025/10/24)Để hỗ trợ người lao động (NLĐ) không may bị tai nạn lao động (TNLĐ) và gia đình họ vượt qua khó khăn, Bộ Lao động đã thúc đẩy “Phương án Hỗ trợ Quyền lợi Pháp lý cho NLĐ bị TNLĐ và Gia đình”. Kể từ khi TNLĐ xảy ra, phương án này sẽ cung cấp hỗ trợ pháp lý hoàn chỉnh, bao gồm phân tích sơ bộ nguyên nhân TNLĐ, tư vấn luật sư chuyên nghiệp, đồng hành trong quá trình thỏa thuận và hòa giải, cho đến hỗ trợ tố tụng. Điều này đảm bảo NLĐ bị TNLĐ và gia đình họ có thể nhận được các khoản bồi thường và đền bù xứng đáng. Đối với lao động nước ngoài, phương án cũng sẽ cung cấp hỗ trợ phiên dịch trong suốt quá trình, đảm bảo họ có thể giao tiếp không rào cản và thực thi các quyền lợi pháp lý của mình.

Bộ Lao động cho biết, trên thực tế, NLĐ bị TNLĐ và gia đình họ thường xuyên phải đối mặt với ba sự bất bình đẳng sau khi tai nạn xảy ra: bất bình đẳng về thông tin, bất bình đẳng về quyền lực, và bất bình đẳng về nguồn lực kinh tế. Sự bất đối xứng thông tin giữa chủ sử dụng lao động và NLĐ, cùng với việc thiếu sự hỗ trợ chuyên biệt từ luật sư, khiến NLĐ thường ở vị thế yếu thế do thiếu thông tin chính xác. Dịch vụ tư vấn pháp lý đơn giản hiện có tại các địa phương không thể đáp ứng nhu cầu của các vụ TNLĐ phức tạp, dẫn đến khả năng đàm phán và quyền lợi của NLĐ và gia đình họ không được bảo đảm đầy đủ.

Bên cạnh đó, các nguồn lực trợ giúp pháp lý hiện có bị giới hạn bởi điều kiện kinh tế (xét duyệt năng lực tài chính). Các gia đình đột ngột mất đi trụ cột kinh tế sau TNLĐ sẽ không có khả năng chi trả các chi phí hỗ trợ pháp lý liên quan. Điều này dẫn đến số tiền thỏa thuận trong các vụ TNLĐ chết người thường ở mức thấp, khoảng 30% số vụ chưa đạt 3 triệu Đài tệ. Trách nhiệm của chủ sử dụng lao động đối với TNLĐ quá thấp khiến họ không đủ coi trọng việc duy trì an toàn lao động. Ngoài ra, lao động nước ngoài bị TNLĐ cũng thường bị hạn chế bởi rào cản ngôn ngữ và không hiểu rõ quy định pháp luật, khiến họ không thể bảo vệ quyền lợi của mình một cách thỏa đáng.

Để giải quyết những khó khăn trên, phương án hỗ trợ mới này sẽ thực hiện các biện pháp sau khi TNLĐ xảy ra:

  1. Cung cấp thông tin kịp thời: Cung cấp ngay lập tức cho NLĐ và gia đình họ “Bảng phân tích sơ bộ điều tra TNLĐ”, giúp họ hiểu rõ quá trình xảy ra tai nạn, rút ngắn thời gian thu thập thông tin và tăng cường tính khả dụng của bằng chứng.
  2. Hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp: Cung cấp dịch vụ tư vấn luật sư chuyên trách, đồng hành trong quá trình thỏa thuận và hòa giải, giúp NLĐ nhận được hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp ngay sau khi tai nạn xảy ra để đảm bảo quyền lợi, tránh vội vàng chấp nhận các thỏa thuận hòa giải bất lợi. Ngoài ra, có kế hoạch đưa thủ tục trọng tài tranh chấp lao động vào phạm vi trợ giúp pháp lý, để NLĐ có thể nhanh chóng giải quyết tranh chấp TNLĐ thông qua thủ tục trọng tài.
  3. Mở rộng hỗ trợ tố tụng: Ngoài nội dung của dự án hỗ trợ tố tụng cho NLĐ hiện đang được Bộ Lao động hợp tác với Quỹ Trợ giúp Pháp lý, phương án sẽ nới lỏng thêm điều kiện, cho phép NLĐ bị thương nặng hoặc tử vong (và gia đình họ) được miễn xét duyệt năng lực tài chính để nhanh chóng được hỗ trợ tố tụng. Phương án cũng mở rộng phạm vi hỗ trợ bao gồm các chi phí cần thiết trong thủ tục tố tụng hình sự, và lên kế hoạch hỗ trợ gia đình NLĐ tử vong tạm ứng tiền bảo đảm cho thủ tục kê biên tài sản tạm thời (giả khấu áp). Đồng thời, tổ chức các hội thảo bồi dưỡng cho các luật sư chuyên về lao động của Bộ Lao động nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ và tính chuyên nghiệp khi xử lý các vụ việc trợ giúp.
  4. Hỗ trợ phiên dịch toàn diện: Cung cấp hỗ trợ phiên dịch đầy đủ cho lao động nước ngoài bị TNLĐ trong suốt các thủ tục giải quyết tranh chấp, đảm bảo lao động nước ngoài có thể giao tiếp không rào cản và thực thi hiệu quả các quyền lợi pháp lý.
  5. Giáo dục và đào tạo: Tích cực thúc đẩy tuyên truyền, giáo dục về quyền lợi pháp lý cho chủ sử dụng lao động và NLĐ, nâng cao hiểu biết của cả hai bên về các quyền và nghĩa vụ liên quan sau TNLĐ. Đồng thời, tổ chức đào tạo nghiệp vụ liên quan đến các vấn đề của NLĐ bị TNLĐ cho luật sư, hòa giải viên, và nhân viên dịch vụ chuyên nghiệp về TNLĐ tại địa phương (PAS) nhằm nâng cao tính chuyên nghiệp của dịch vụ bảo vệ quyền lợi sau TNLĐ.