(FWA 2025/10/29)Gần đây, ngành công nghiệp Đài Loan đã bị quốc tế giám sát do liên quan đến rủi ro lao động cưỡng bức đối với Lao động nhập cư, điều này cũng cho thấy những thách thức mang tính hệ thống của Đài Loan trong cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu. Quỹ Garden of Hope (Lệ Hinh) vào ngày 22 đã công bố “Báo cáo khảo sát Lao động nhập cư liên ngành đầu tiên trên toàn Đài Loan năm 2025”. Khảo sát cho thấy việc trả lương đúng hạn và nghỉ phép công bằng được Lao động nhập cư coi trọng nhất, và các biện pháp chất lượng cao áp dụng tiêu chuẩn bền vững cũng có thể tăng cường lòng tin và lòng trung thành của Lao động nhập cư. Khuyến nghị chính phủ hỗ trợ và khuyến khích doanh nghiệp nhận thức các tiêu chuẩn tuân thủ pháp luật quốc tế và xem Lao động nhập cư là một khoản đầu tư nhân tài.
Doanh nghiệp tuân thủ luật lao động sẽ được ưu ái
Bà Kaili Lee, Giám đốc GOH-Migrants của Quỹ Garden of Hope, cho biết hiện tại các doanh nghiệp Đài Loan đang chịu yêu cầu từ hai phía để tăng cường các biện pháp nhân quyền, bao gồm kiểm toán nội bộ theo yêu cầu của chuỗi cung ứng toàn cầu, phải tuân thủ các tiêu chuẩn trách nhiệm như RBA và BSCI; Sở Giao dịch Chứng khoán cũng yêu cầu các công ty niêm yết phải viết báo cáo bền vững dựa trên Tiêu chuẩn Bền vững (GRI). Tuy nhiên, vấn đề liệu báo cáo có được thực hiện trên thực tế hay không là nền tảng để khởi động nghiên cứu này.
Bà Kaili Lee giải thích, do Lao động nhập cư đa phần lo lắng việc trả lời phỏng vấn sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi công việc của họ, nên khảo sát đã chuyển sang mô hình giới thiệu, hỏi Lao động nhập cư xem họ có sẵn lòng giới thiệu doanh nghiệp mình đang làm việc hay không và lý do giới thiệu. Khảo sát được thực hiện qua phỏng vấn đường phố và bảng câu hỏi trực tuyến, cuối cùng thu về 241 bảng câu hỏi, trong đó có 223 bảng hợp lệ. Người trả lời quốc tịch Indonesia và Philippines mỗi nước chiếm 40%, quốc tịch Thái Lan chiếm 20%.
Trong số những người trả lời, 85,2% sẵn lòng giới thiệu công ty của mình, 14,8% không sẵn lòng. Xét theo quốc tịch, Lao động nhập cư Philippines và Thái Lan sẵn lòng giới thiệu doanh nghiệp của họ hơn (93%), trong khi Lao động nhập cư Indonesia có ý muốn tương đối thấp hơn (73%); điều này được suy đoán là có liên quan đến việc Lao động nhập cư Philippines đa phần được tuyển dụng bởi các doanh nghiệp lớn.
Lý do chính không giới thiệu: Vi phạm pháp luật, không coi trọng sức khỏe nhân viên
Theo phân bổ quốc tịch, Lao động nhập cư Indonesia đã giới thiệu 51 doanh nghiệp, Lao động nhập cư Philippines giới thiệu 36 doanh nghiệp và Lao động nhập cư Thái Lan giới thiệu 19 doanh nghiệp. Số lượng doanh nghiệp được giới thiệu lặp lại nhiều nhất là các công ty có Lao động nhập cư Philippines làm việc (9 công ty), tiếp theo là Thái Lan (7 công ty) và Indonesia (5 công ty). Ngoài ra, có 2 doanh nghiệp được Lao động nhập cư thuộc các quốc tịch khác nhau cùng giới thiệu. Quy mô của các doanh nghiệp được giới thiệu bao gồm từ các công ty niêm yết đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ hoặc nhà máy.
Bà Kaili Lee đề cập rằng, những gì chúng ta coi là quyền lợi cơ bản lại là lý do chính để Lao động nhập cư giới thiệu. Đối với Lao động nhập cư từ tất cả các nước, “trả lương đúng hạn, lương chính xác” được coi trọng nhất, tiếp theo là chế độ nghỉ phép rõ ràng và công bằng, và chú trọng đến sức khỏe của nhân viên. Những người trả lời cũng đề cập rằng, mặc dù họ giới thiệu công ty của mình, nhưng cũng hy vọng cải thiện các vấn đề như bắt buộc tăng ca (4%), môi trường làm việc không tốt (như ngành thép), phân biệt đối xử/bắt nạt tại nơi làm việc, giờ giới nghiêm ký túc xá (không áp dụng đồng đều), và công ty không giải quyết khiếu nại về việc bị môi giới bóc lột.
Nguyên nhân chính mà Lao động nhập cư không giới thiệu doanh nghiệp của họ là vi phạm các điều kiện lao động cơ bản, không tuân thủ luật lao động (25%), không coi trọng sức khỏe nhân viên và phúc lợi nhân viên không đủ (cả hai đều chiếm khoảng 20%).
Đào tạo, đối xử bình đẳng có thể chiếm được lòng tin của Lao động nhập cư
Khi Lao động nhập cư giới thiệu công ty của mình, họ cũng đề cập đến nhiều biện pháp chất lượng cao của doanh nghiệp tuân thủ các tiêu chuẩn bền vững. Ví dụ, về sức khỏe và an toàn nghề nghiệp, nhiều Lao động nhập cư Indonesia cho biết công ty coi trọng sức khỏe nhân viên, cung cấp đủ thức ăn và nghỉ ngơi đầy đủ. Về mặt đào tạo, nhiều Lao động nhập cư Philippines cho biết họ được công ty cử đi công tác nước ngoài và được thăng chức lên vị trí lao động cấp trung.
Về mặt chống phân biệt đối xử, bao gồm các doanh nghiệp cho Lao động nhập cư Philippines nghỉ phép cố định vào Chủ Nhật, tôn trọng tín ngưỡng tôn giáo của họ; thậm chí có công ty còn cung cấp bữa ăn Halal cho một Lao động nhập cư Indonesia duy nhất. Về đa dạng hóa và cơ hội bình đẳng, ngoài các giám sát trực tiếp, các giám đốc điều hành cấp cao cũng thể hiện sự coi trọng và đối xử bình đẳng với Lao động nhập cư , khiến Lao động nhập cư cảm thấy có cảm giác thuộc về và sẵn lòng ở lại lâu dài.
Về quan hệ lao động, không gian giải trí tốt cũng được Lao động nhập cư coi trọng. Cũng có hai người trả lời cho biết công ty của họ áp dụng chính sách không thu phí (zero-fee policy), chi trả mọi chi phí liên quan đến việc đến Đài Loan làm việc. Nhìn chung, chỉ cần doanh nghiệp Đài Loan tuân thủ pháp luật, đối với Lao động nhập cư, đó đã là nơi làm việc đáng tin cậy và đáng để giới thiệu.
Kiến nghị chính phủ hỗ trợ doanh nghiệp nhận thức các tiêu chuẩn tuân thủ pháp luật quốc tế
Bà Kaili Lee chỉ ra rằng, khảo sát lần này cho thấy các doanh nghiệp vẫn còn liên quan đến các lĩnh vực rủi ro cao trong “kiểm toán trách nhiệm xã hội”: bao gồm giữ giấy tờ tùy thân và thu phí môi giới (chỉ số lao động cưỡng bức), thiếu hụt lương và giờ làm việc không hợp lý, ép buộc tăng ca. Hy vọng rằng chính sách lao động tổng thể sắp được đề xuất có thể tổng kiểm tra lại các vấn đề này.
Bà cũng phân tích thêm, phản hồi của Lao động nhập cư cho thấy có mối tương quan thuận rất cao giữa tiêu chuẩn bền vững GRI và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Quan điểm nên chuyển từ “khách công” (guest worker) dùng xong rồi thôi sang “quan điểm nhân tài”, điều này sẽ giúp chiếm được lòng tin của Lao động nhập cư hơn.
Cũng hy vọng chính phủ đi đầu trong việc hỗ trợ doanh nghiệp nhận thức các tiêu chuẩn tuân thủ pháp luật quốc tế, như chính sách không thu phí, RBA, BSCI, v.v., cung cấp hướng dẫn và thiết lập hệ thống đào tạo tuân thủ pháp luật liên bộ, đặc biệt là sự hiểu biết ở cấp quản trị, và trao thưởng, trợ cấp đặc biệt cho các doanh nghiệp thực sự xem Lao động nhập cư là nhân tài.
